Burgerlijke ongehoorzaamheid. Het is iets wat dezer dagen begin 2021 duidelijk weer in beeld is. Om maar gelijk duidelijk te zijn. Rellen en plundering zijn geen burgerlijke ongehoorzaamheid. Ik het kort belicht Mathijs van de Sande in sociale vraagstukken wat burgerlijke ongehoorzaamheid is. Hij is universitair docent in de politieke filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Toch kijk ik soms met verbazing naar wat er nu allemaal gebeurd. Wat een woede. Ik wijt het aan de maatschappelijke ontwikkelingen van de afgelopen 10, 20 jaar. Men is veel zekerheid verloren, moet het zelf maar uitzoeken. De overheid komt niet meer voor je op. Sociale media doen er nog een schepje bovenop. Waar we in de jaren 80 en vooral 90 van de vorige eeuw hoopvol naar de toekomst keken, lijkt soms nu een mooie toekomst ver weg. Ik heb het idee dat we veel verloren zijn de afgelopen jaren.

Burgerlijke ongehoorzaamheid staat de laatste jaren weer in de spotlight. Er zijn verschillende onderwerpen die de aandacht vragen. Het is alweer ongeveer twee jaar geleden dat ik mee liep met de klimaatmars. Velen maken zich zorgen om het klimaat. En ook stonden de boeren op het Malieveld in Den Haag. Die zagen hun bedrijf al beëindigd. De afgelopen jaren heeft de aandacht voor meerdere onderwerpen zich wel gestapeld. #metoo vroeg aandacht voor de rechten van vrouwen. Niet onterecht als je ziet wat een vrouw eigenlijk allemaal maar moest accepteren. Voor mij is iedereen gelijk. Anderen vinden het lastig dit te accepteren dat we ons ontwikkelen. Als er één ding zeker is, is dat morgen alles weer anders kan zijn. Ontwikkeling gaat voort, of je nu wil of niet. Je kan niet anders dan hier in mee gaan. Het blijft lastig voor velen. In 2020 was er hernieuw aandacht voor mensen met een andere huidskleur dan blank. Black lives matters! Ik vind het niet gek dat de vlam in de pan slaat als er dergelijk geweld wordt gebruikt tegen een groep mede-mensen.

De jaren Trump in Amerika joegen veel mensen schrik aan en anderen werden er door aangemoedigd. Kom voor je rechten op! Maar met een triest dieptepunt met de bestorming van het Capitool in Washington. Geweld kan niet. Nooit niet. Geweld roept alleen maar meer geweld op. Dat mensen boos worden kan ik wel begrijpen. Helemaal murw van alle regels en normen waar je aan zou moeten voldoen. De onvrede met alle regels neemt toe. De behoefte aan vrijheid ook. Om de koers van de maatschappij bij te buigen zijn regels nodig. Om de ontwikkeling naar een nieuwe toekomst te begeleiden. Maar zoals ik al zei; ontwikkeling bijhouden is niet voor iedereen even makkelijk. Dat dit door nepnieuws nog iets lastiger wordt en er zelfs door wordt versterkt, is iets wat we zouden moeten tegengaan. Dat er ongegeneerd zo wordt gelogen en dat dit wordt uitgedragen door ook “officiële media” is eigenlijk niet te begrijpen. Leugens zijn snel laster en daar zouden we veel harder op moeten ingrijpen om de democratie te ondersteunen. Waarbij we ook een werkelijke democratie moeten nastreven. Dat is er één waar de meerderheid niet even snel zijn mening doordrukt, dat is er één die ook aandacht heeft voor de minderheid.

Dat nu de demonstraties wat heftiger worden, is een trend die opvalt. Ik liep in de jaren 80 van de vorige eeuw ook mee in de anti-kernwapen demonstraties. Dat is al bijna 40 jaar terug! Martin Luther King vroeg aandacht voor de zwarte medemens en is in 1968 vermoord. Hoewel in Nederland sinds 1919 algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen geldt, is de positie van de vrouw nog niet gelijk aan die van de man. De vrouw krijgt voor hetzelfde werk nog steeds minder betaald dan de man. Nadat de Club van Rome in 1973 al de grenzen aan de groei benoemde werd in 1988 in Nederland nog eens stevig gediscussieerd over de omvang van de veestapel. De jonge Greta Thunberg moest er aan te pas komen om het klimaat weer goed op de agenda te zetten. Hulde!

Waar ik mee zeggen wil; De verandering gaat soms nog wel heel langzaam! Mij te langzaam! Hoe komen we nu eens wat verder. Het lukt alleen maar met nog meer politieke aandacht voor de thema’s. En dat doen we alleen samen. Zonder geweld maar wel met massa. En daar is soms een beetje burgerlijke ongehoorzaamheid voor nodig!